"დედამიწა ნარჩენებში იძირება"

გაკვეთილის სათაური: ნარჩენები ჩვენს გარშემო
გაკვეთილის მიზანი: მოსწავლეებმა დაასუფთაონ ტერიტორია და შეძლონ ნარჩენების დახარისხება(ბუნებრივი და ხელოვნური).დაადგინონ, როგორ იშლება მიწაში ჩაფლული ნარჩენები ხანგრძლივი დროის განმავლობაში.გააცნობიერონ, რომ გარემოს დანაგვიანება გლობალური პრობლემაა და შექმნან პლაკატი თავიანთი პოზიციის გამოსახატავად.
საჭირო მასალა: ჰიგიენური ხელთათმანები, პარკები ნარჩენებისათვის, ნიჩბები,ფოტოაპარატი,ფურცლები, საწერ-კალამი.
გაკვეთილის მსვლელობა:
1.სკოლის ტერიტორიის დასუფთავება
კლასი იყოფა ორ ჯგუფად, ურიგდებათ ჰიგიენური ხელთათმანები და პარკები. მოსწავლეებს ვთავაზობთ თამაშს "ნადირობა ნაგავზე".

(იმის გამო, რომ ჩვენი სკოლის ტერიტორია ძალიან სუფთაა,მასწავლებელმა წინასწარ შეაგროვა სხვადასხვა სახის ნარჩენები და მიმოფანტა სკოლის განსაზღვრულ ტერიტორიაზე ).



მოსწავლეებს ეძლევათ დავალება : დაიარონ მასწავლებლის მიერ შერჩეული სკოლის ტერიტორია,შეაგროვონ დაყრილი ნარჩენები და ჩაყარონ პარკებში.

მასწავლებლის მეთვალყურეობით მოსწავლეები ასრულებენ მიცემულ დავალებას და იკრიბებიან ეზოში ერთ დათქმულ ადგილას.
2.ნარჩენების დახარისხება
თავი მოვუყარეთ ყველა მოსწავლეს და ვთხოვეთ ჯგუფებს,წარმოადგინონ,ვინ რა ნარჩენები შეაგროვა (ამოიღონ პარკიდან და დაასახელონ).ჯგუფის ერთ-ერთი წარმომადგენელი პარკიდან ამოღებულ ნარჩენებს თან ასახელებს და თან ამბობს-ბუნებრივია ესა თუ ის საგანი, თუ ხელოვნური-ადამიანის მიერ ხელით ნაკეთები.ამ ნარჩენებს ასევე განცალკევებულად ვალაგებთ მონიშნულ ადგილას(ანუ ცალკე აწყობენ ბუნებრივ ნარჩენებს, ცალკე-ხელოვნურს).ორივე ჯგუფის პრეზენტაციის შემდეგ შეიქმნება ნარჩენების ორი გროვა.

ბუნებრივი ნარჩენები

ნარჩენები

ხელოვნური ნარჩენები

მასწავებელი მოსწავლეებს უსვამს შეკითხვებს:
-რატომ დაგირიგეთ ჰიგიენური ხელთათმანები?
-რომელი სახის ნარჩენები ჭარბობს?
-სად წავიღოთ ეს ნაგავი?
მოსწავლეების პასუხი:
ნაგავი ნაგვის კონტეინერში უნდა გადავყაროთ.
მასწავლებელი: უნდა ავღნიშნოთ, რომ ქალაქებში ასობით და ათასობით ნაგვის კონტეინერია, რომლებიც ყოველდღე ივსება.ქალაქის ყველა ნაგავს ერთად რომ მოვუყაროთ თავი, უზარმაზარი მთა წარმოიქმნება.

ორმოში ნარჩენების ჩაყრა

ორმოების ამოთხრა

შეკითხვა: სად "დააბინავონ"ადამიანებმა ამდენი ნარჩენი?
მოსწავლეები ფიქრობენ ამ კითხვაზე და გამოთქვავენ თავიანთ მოსაზრებებს.სხვა მოსაზრებებთან ერთად, ითქმევა ის, რომ ნარჩენები მიწაში უნდა ჩაიმარხოს.სწორედ ამ პასუხის შემდეგ მომდევნო აქტივობაზე გადავდივართ.
3.ნარჩენების მიწაში ჩამარხვა.
თითოეულმა ჯგუფმა ერთი ორმო უნდა ამოთხაროს და ნარჩენები ჩამარხოს.ნარჩენების ჩამარხვის შემდეგ მიწა კარგად დატკეპნონ და ორმოს თავზე შესაბამისი სანიშნე წარწერით ჩაარჭონ. ეს იმისათვის გვჭირდება, რომ მოსწავლეებმა სხვა დროს მიაგნონ და ამოიცნონ იქ რა მარხია.წარწერაზე ასევე აღნიშნულია თარიღიც: 28.10.10
ამის შემდეგ თითოეული მოსწავლე ფურცელზე ჩამოწერს:
-რა საგნები ჩამარხეს;
- მათი აზრით, როგორ სახეს მიიღებს ეს საგნები მიწაში 7 თვის შემდეგ.
სასწავლო წლის ბოლოს, ვთქვათ, ივნისში,ერთ-ერთ სათადარიგო გაკვეთილს იმისათვის გამოვიყენებთ, რომ მოსწავლეებთან ერთად დაფლული საგნები მიწიდან ამოვთხაროთ.მასწავლებელი დაურიგებს მოსწავლეებს თავისი ჩანაწერების ფურცლებს ,რომლის მეშვეობით ისინი გაიხსენებენ რომელი ნარჩენები ჩამარხეს და როგორი იყო მათი ვარაუდები.მოსწავლეები აღმოაჩენენ, რომ ბევრი ორგანული ნარჩენი(მაგ:კარტოფილი,ვაშლი,ფოთოლი) მიწაში კარგად იშლება(მეცნიერული ტერმინით რომ ვთქვათ, ორგანულ სასუქად-კომპოსტად იქცევა).ისეთი მასალები კი, როგორიცაა რკინა, ქაღალდი...შედარებით ნელა,მაგრამ მაინც განიცდის დაშლას, ხოლო ცელოფნის პარკები და პლასტიკატისგან დამზადებული საგნები თითქმის უცვლელი დარჩება.
დასასრულ,მოკლედ შევაჯემეთ ამ გაკვეთილისა და ამ თემის აქტივობები:
შეგიძლიათ წარმოიდგინოთ ,რამდენი ნაგავი გროვდება წელიწადში დედამიწაზე-სადაც 6 მილიარდზე მეტი ადამიანი ცხოვრობს?

ხომ არ ემუქრება დედამიწას "ნარჩენებში ჩაძირვა"?გავაცნობიერეთ, რომ გარემოს დანაგვიანება გლობალური პრობლემაა .
იმისათვის, რომ ამ პრობლემამ ყველა ადამიანი ჩააფიქროს,მოსწავლეებს შევთავაზე შემდეგი გაკვეთილი დავუთმოთ პლაკატის გაკეთებას, სადაც ისინი ნახატის სახით გამოხატავენ თავის პოზიციას ,მოიფიქრებენ პლაკატზე წარწერას(დევიზი, სლოგანი) , რომელიც ადამიანებს გარემოს დანაგვიანებასთან საბრძოლველად მოუწოდებს.